"Казан арты" музее

Габдулла Тукай исемендәге Арча педагогика көллиятендә “Арча. Туган тел, гореф гадәтләр: киләчәккә караш” исемле «түгәрәк өстәл» узды.

 “Туган телдә белем һәм тәрбия” секция эше  резолюциясе

            Секция эшендә иҗтимагый оешма вәкилләре, Язучылар берлеге әгъзалары, югары һөнәри белем бирү оешмалары вәкилләре,  урта һөнәри белем бирү оешмалары җитәкчеләре, “Казан арты” тарих-этнография музее вәкилләре, массакүләм мәгълүмат чаралары вәкилләре,  Арча муниципаль районы мәгариф идарәсенең мәгариф идарәсе методистлары,Арча муниципаль районы гомуми белем оешмаларының туган  телһәм әдәбияты укытучылары катнашты.

Секция киңәшмәсендә  милли гореф-гадәтләрне, йолаларны  Арча районы мәгариф системасы эш тәҗрибәсендә максатчан һәм нәтиҗәле куллану формалары, бу юнәлештә көч куярлык  белемле кадрлар белән тәэмин ителеш, тигез милли тәрбия алуның дәүләти мөмкинчелеге, гомуми белем учреждениеләренең этномәдәни потенциалы кебек актуаль мәсьәләләр тикшерелде. Секция эшендә катнашучылар тәкъдим ителгән темага ясалган чыгышларны тыңладылар,  фикерләре белән уртаклаштылар.

Секция эшендә  катнашучылар түбәндәгеләрне билгеләп үттеләр:

1.традицион халык мәдәнияте һәм фольклоры, милли теле,  халык күңеленең рухи-кыйммәти  өлеше буларак, күптөрле төре, формалары, юнәлешләре аркылы халыкның  үзаңын белдерәләр, традицияләренең  буыннар арасында күчемле саклануы нәтиҗәсендә,  халыкның рухи һәм тарихи тәҗрибәсен тотып торалар;

2.күп гасырлар дәвамында үсеп, мәдәни традицияләр табигый рәвештә  милли культураның җәмгыять тормышына  яраклашу  һәм кешенең  хәзерге заман поликультура киңлегенә  адаптацияләнүфункциясен башкаралар;

3.Рүсия халыкларының  традицион мәдәнияте һәм телләре сакланышы дәүләтнең үз эчендә һәм дөнья күләмендә Рүсиянең   уңай имиджын тудыра.

Секция эшендә катнашучылартуган телнең, йола, гореф-гадәтләрнең  киләчәктә алга таба сакланышы һәм үсешен тәэмин итү максатыннан тәкъдим итәләр:

-район мәгариф системасы белем бирү оешмаларында   әлеге  юнәлештә юл картасы  эшләү;

-Арча педагогия көллияте базасында  йолаларны, гореф-гадәтләрне  гамәли куллануны өйрүтүне алга куйган инновацион мәйданчыклар эшен оештыру;

— әлеге юнәлештә хезмәт куячак кадрларның квалификациясен күтәрүдә комплекслы чаралар күрү;

— бу юнәлештә уңай эш тәҗрибәсе булган педагогларның эш тәҗрибәсен өйрәнүнене һәм республикакүләм таратуны оештыру;

-балалар бакчаларында һәм гомуми белем бирү оешмаларында  сыйфатлы белем һәм тәрбия бирүдә халык авыз иҗатының иң уңышлы төрләрен файдалану, халыкның уңай әхлакый тәрбияви көчкә ия булган гореф-гадәтләрен өйрәнүне оештыру, милли бәйрәмнәр үткәрүне даими гамәли кую;

-татар телен туган тел буларак өйрәнү өчен тиешле чаралар күрү;

-район гомуми белем учреждениеләрендә татар телен һәм әдәбият укытуны Федераль белем стандартлары кысаларында милли үзенчәлекләрне, милли мәдәниятне, татар сүз байлыгының бөтен матурлыгын, аһәңен чагылдырган әсәрләр материалында оештыру;

-милләтара, конфессиональара, яшьләр арасындагы килешүне булдыра торган, толерантлык хисе тәрбияли торган программа һәм проектларны россиякүләм тормышка ашыру эшен дәвам итү, махсус интернет ресурслардан иркен файдалану;

— илебезнең тарихи мирасын саклау программаларын тормышка ашыруда үсеп килүче яшь буынны җәлеп итү;

-балаларга өстәмә һәм гомуми белем бирү оешмаларында үткәрелгән  чараларда туган тел, йола, гореф-гадәтләргә багышланган чараларга басым ясау;

-әти-әниләрне, гаиләне гомуми белем бирү оешмаларында әлеге юнәлештә оештырылган чараларга җәлеп итү, балалар белән әти-әниләр мөнәсәбәтен якынайту һәм матурлау, сәламәт яшәү рәвеше тәрбияләү өчен, үрнәк гаилә төшенчәсен формалаштыру өчен, фольклор төрләрен максатка ярашлы куллану;

-милләтебезнең күренекле шәхесләре мисалында милли горурлык хисләре тәрбияләү.

“Туган тел һәм гореф-гадәтләр” секциясендә катнашучыларның тәкъдимнәре.

       Секциядә катнашучылар районыбызда һәр милләтнең туган телендә төрле чараларның күп булуын, аларны үткәргәндә бернинди каршылыклар да күзәтелмәвен, эчтәлек һәм оештыру ягыннан  сыйфаты яхшыра баруын билгеләп үттеләр. Чыгыш ясаган һәркем  киләчәктә туган телне камилләштерү, кулланышын арттыру юнәлешендә эшне тагын да көчәйтергә кирәклеген әйттеләр. Шулардан чыгып түбәндәге максатлар билгеләнде:

• Мәдәният йортлары һәм авыл клублары, китапханәләр, музейлар, сәнгать мәктәбе, Арча халык театры, районның радио һәм телевидениесе, “Арча хәбәрләре” газетасы коллективлары тарафыннан һәркемнең яшь үзенчәлекләрен исәпкә алып туган телгә тагын да кызыксыну уяту, аны дөрес кулланырга өйрәтү максатында  өстәмә, мавыктыргыч чаралар оештыру;

• милли үзенчәлекләрне исәпкә алып халыкны тәрбияләүдә йола һәм гореф — гадәтләрне пропагандалауны дәвам итү, алар аша туган телне камилләштерүгә ирешү;

• мәдәният оешмаларының тәрбия эшендә районыбызда туып-үскән язучылар, сәнгать эшлеклеләре, фән һәм башка өлкәләрдә зур уңышларга ирешкән  күренекле шәхесләр үрнәген киңрәк куллану, алар белән таныштыруның тагын да кызыклырак формаларын уйлап табу;

• һәр оештырылган чарада туган телдә матур әдәбият укуга, вакытлы матбугат яңалыклары белән танышып баруга кызыксыну тәрбияләүгә ирешү.

“Туган тел һәм мәгълүмати ресурслар” секциясе түбәндәге резолюцияне тәкъдим итә:

– укытучыларның һәм мәдәният хезмәткәрләрен алдынгы тәҗрибәләрен интернет-ресурларга урнаштырырга;

– районыбызда булган алдынгы тәҗрибә, яхшы эшләүче шәхесләр һәм оешмалар турында республика вакытлы матбугатына, аларның рәсми сайтларына мәкаләләр әзерләргә;

– авыл һәм мәктәпләргә бәйле сайтларны, социаль челтәрләрдәге төркем һәм битләрне даими рәвештә яңартырга;

– интернет ресурсларда туган телдә булган мәгълүматның санын арттырырга;

– социаль төркемнәрнең һәм башка мәгълүмат ресурларының эшен камилләштерү буенча мастер-класслар оештырырга;

– мәгълүмат ресурслары, интернет һәм социаль челтәрләр ярдәмендә татар телен, әдәбиятын, мәдәниятен пропагандаларга;

– район мәктәпләрендә һәм авылларда чыга торган газеталарның бер нөсхәсен “Казан арты” тарих-этнография музееның фондсаклагычына бушлай тапшырырга;

– районда эшләүче сайтлар арасында конкурс оештырырга;

– “Каурый каләм” иҗат берләшмәсе әгъзалары язган әдәби әсәрләрне, “Казан арты” тарих-этнография музее хезмәткәрләре, төбәкне өйрәнүчеләр язган мәкаләләрне туплап еллык җыентык чыгарырга.