Кайбер хатирәләр
,Кайбер хатирәләр – мәкалә. Сагыну хисләре ярылып ята бу мәкаләдә. Журналист Тәлгать Гомәров язучының студенты булган. “Аның сөйләгәнен йотлыгып тыңлап утырып, лекцияне язарга да оныта идек”, – дип искә ала автор. Мөхәммәт ага тарафыннан арчалыларга аерым караш, мөнәсәбәт булмаган. Шуңа күрә “икеле” билгесе дә алгалаганнар. Һәркем тигез булуны аңларга яхшы җирлек биргән укытучы. “Мәһдиев ялагай, […]
>>Кашапов Миннәхмәт Кашафетдин улы
,Кашапов Миннәхмәт Кашафетдин улы 1930 елның 30 октябрендә Татарстанның Мамадыш районы Урта Тәкәнеш авылында гаиләдә җиденче бала булып туа. 4 классны тәмамларга да өлгермичә, көтүче булып эшли. Иптәшләре 8 класста укыганда ул 5 класска укырга бара. Тырышлыгы көчле булу, аңа мәктәпне яхшы билгеләргә генә тәмамларга мөмкинлек бирә. Казан авыл хуҗалыгы институтын тәмамлап, 50 ел төрле […]
>>Кесә төбеннән
,Кесә төбеннән – истәлек-мәкалә. Язучы “Фронтавиклар” әсәрендәге геройларның кайберләре үзенә бик ошаганлыгын яшермичә укучыга җиткерә. Кемнәрнеңдер әсәрдә үзләрен күрүе, геройларга охшаш кешеләрнең барлыкка килүе турында да әйтә. Студент кызларның зачетка ничек итеп әзерләнүләренә кадәр яза. Бу турыда сөйләшүләрне кызы Гәүһәр ничек анализлавын да бәян итә. Чыганак: Мәһдиев М. Кесә төбеннән… // Мәгърифәт. (билгесез-90 нчы еллар […]
>>Кесмәс үзәнендә
,Кесмәс үзәнендә – мәкалә (1985). Биредә авылдагы гореф-гадәтләр сакланышы нинди халәттә булуы ачыклана. Автор авылның киләчәген билгеләүче факторларның кайберләре бик тирәндә ятуын ассызыклый. Мәсәлән, колхоз рәисе үзе җитәкләгән авылларга, шул җиргә, төбәккә, кешеләренә карата мөнәсәбәте нинди? Автор шушы сорауларга җавап бирергә тырыша. Урман – давыл кешесенең төп материал чыганагы. Кеше шуннан ничек файдалана? Автор авылдашларының […]
>>Киек казлар кебек…
,Киек казлар кебек… – мәкалә (1985). Автор туган җире турында мәкалә язар өчен махсус авылга кайтып, андагы проблемалар белән таныша. Бригадир Ш.Хәбибуллин авыл өчен нәрсәләр кирәклегенә туктала: “Иң беренче эш итеп балалар бакчасы ачар идем”, – ди ул. Колхозчыларның иң авырткан урыны ул – бала проблемасы. Эшләү өчен бөтен уңайлыклар тудыру хыялы белән йөргән бригадир […]
>>Киләсе җәй җитәрме?
,Мәкалә. Автор шатлык-куанычларын шушы язма аша укучыга җиткерә. Туган ягының зур уңышларга ирешүендә авылдашларының хезмәте дә зур булуына басым ясый. Икмәк үстерү эше нәселдән нәселгә дәвам итүенә мисал китереп, авылдашы, фронтовик Мөхәмәтнур ага гаиләсенең хезмәтен ачып бирә. М.Мәһдиев, гомумән алганда, якташларының авыр хезмәтен кемнәр җиңеләйтергә тели, нинди юнәлештә эшләр башкарыла, алар хакында да язарга онытмый. […]
>>Клуб иркен булачак
,Клуб иркен булачак – кыска мәкалә. М.Мәһдиев 1959 елда “Известия” колхозында яшь коммунист Хаҗислам Шакирҗанов җитәкчелегендә клуб өчен яңа бина төзелүе турында әйтә. Зур, иркен, якты бинаның сәхнә, сәхнә арты бүлмәсе, сәхнә алды барьеры, кино күрсәтү өчен аерым будкасы булыр дип көтелә. Автор авыл хуҗалыгы артеле членнарының Бөек Октябрьнең 42 еллыгын яңа клубта бәйрәм итәргә […]
>>Колхозда бик яхшы
,Колхозда бик яхшы – кыска мәкаләдә 1931 елның 15 ноябрендә «Авангард» (Кәче) колхозында АКШтан машинист Томас Остен, эшче Джонс Гейс, К.Африкадан тегүче хатын Иона Корнелиус, Австриядән металлист Герорд, ирландияле Силлиэс һ.б. кунак булуы, колхозның балалар бакчасы, мәктәп, мастерскойлар белән танышуы турында хәбәр ителә. Чыганак: Мәһдиев М. Колхозда бик яхшы //Яңа тормыш. – 1962. – 1 […]
>>Күкәй, май, сөт
,Мәкалә. Утызынчы елларда авылга медицина килеп керә: ак халатлы апалар “экзекуация”ясый башлыйлар. 1933 елда халык ачлыктан шешенә, үлә башлый. Көн саен кемнәрнеңдер үлгән хәбәре килеп тора. Врачлар прививка ясап халыкны үлемнән йолып калу өчен тырыша. Аларның авылга килүләре балалар өчен кара көн була, чөнки алар врачлардан курка. Мәктәпкә килеп тикшерүләр үткәрү үз нәтиҗәсен бирә. Халыкның […]
>>Кызыклы сборлар
,Кызыклы сборлар – мәкалә.Укучылар мәктәптә белем алу беррәттән төрле чаралар үткәрә. Бу чаралар укучыны төрле яклап тәрбияли. Мәсәлән, автор пионер сборлары турында яза. Төрле темага багышланган сборларда һәр укучы анда актив катнашып үзен күрсәтә һәм нәрсәгәдер өйрәнә, нәтиҗә дә ясый ала. Чаралар коллективта үз-үзеңне тоту кагыйдәләре, хезмәт, өстәмә белем һәм күнекмәләр алу мөмкинлеге тудыра. Автор […]
>>Кызыл мулла… Ул кем?
,“Кызыл мулла”… Ул кем? – мәкалә. Биредә автор совет чорындагы соцреализмга ияреп булса кирәк: “Мулла – таза тормышлы крестьян, социализмның дошманы”, – дип әйтә, әмма революциядән соң яңа оешкан хакимияткә яраклашкан имамнар да булган. Автор “Хәсән Мәнаши” мәкаләсендә бер мулланың совет яклы булып, “кызыл мулла”, “кызыл укытучы” исеме алуын белгертә. Архив документларыннан мәкалә героеның Арча […]
>>Кыска хәбәрләр
,Кыска хәбәрләр – кыска мәкалә Казанбаш урта мәктәбе укучыларының Казансу буена оештырган экскурсиясе турында. Бу эшнең нәтиҗәсе буларак, Казанка авылы яныннан борынгы хайванның ике кг авырлыктагы теш казнасы табыла. Чыганак: Мәһдиев М. Кыска хәбәрләр // Яңа тормыш. – 1959. – 24 июнь. Габидуллина Х.
>>Кеше өлеше
,Кеше өлеше – мәкалә. Автор исемнәр тарихы турында уйланып, нәтиҗәләр ясый. Авыл яки берәр җисемнең исеме каян килеп чыккан, нәрсәгә бәйле икәнлеген үзенчә раслый, мисаллар белән дәлилли. Мәсәлән: “күчтәнәч” “күчкән аш” сүзеннән түгел, ә русның “гостинец” сүзеннән алынган, ди ул. Төркиләштергәч – кочтинеч – күчтәнәч. “Урыс капкасы”на да аңлатма бирә. Аның ничә өлештән торуын, һәрберсенең […]
>>