"Казан арты" музее

Бүген, 17 нче августта Нуриев Вакыйф Вәкил улының матур юбилее. Татарстан Язучылар берлеге әгъзасы, Татарстанның атказанган мәдәният хезмәткәре , Татарстан Язучылар берлегенең Абдулла Алиш исемендәге әдәби бүләк иясе, Татарстан Республикасының “Фидакарь хезмәт өчен” медале белән бүләкләнгән хөрмәтле якташыбызны ихлас күңелдән котлыйбыз!
Вакыйф абый районыбызда үткән барлык чараларда бик теләп катнаша, гадилеге, журналист буларак һәркем белән уртак тел таба белүе белән аерылып тора. Гомерен иҗатка багышлаган язучының ачык йөзле, җор телле, оптимист булуы безне сокландыра. Без Сезнең белән чиксез горурланабыз!
Якташыбызга ныклы сәламәтлек, балаларының, оныкларының, туганнарының, дусларының ихтирамын һәм игътибарын тоеп гомер итүен, киләчәктә дә безне яңа әсәрләре белән куандырып яшәвен телибез. Һәр яңа туган көн тормышыгызга, иҗатыгызга зур уңышлар алып килсен!

#АрскКультура
#СоветВетеранов
#РРЦпоподдержкеСОНКО
Бүген “Казан арты” тарих-этнография музее “Туган ягым — яшел бишек ” проекты кысаларында оештырылган “Шәхесләр белән бизәлә туган як тарихлары” исемле күргәзмәне велоэкскурсиядә катнашучы яшьләргә тәкъдим итте. Күргәзмә районыбыз үсешенә зур өлеш керткән, күренекле Арча ягы шәхесләренә багышланган. Велоэскурсиядә катнашучылар , шулай ук оештыручылар күргәзмәне зур кызыксыну белән карадылар.
В рамках проекта « Я здесь живу и край мне этот дорог» сотрудники музея “Казан арты” представили передвижную выставку “Шәхесләр белән бизәлә туган як тарихлары” для участников велоэкскурсии . Ребята познакомились с нашими земляками, представителями различных профессий,которые долгие годы работали на благо своей Родины и достигли больших успехов. Особо радует, что многие из них являются выпускниками средних специальных учебных заведений, расположенных в нашем районе.

Арчаның халыкка көнкүреш хезмәте күрсәтү комбинаты хезмәткәрләре һәм РСФСРның атказанган халыкка көнкүреш хезмәте күрсәтү хезмәткәре Фәтхрахман Хәкимовка багышланган истәлек тактасын ачу чарасында катнаштык.

Әлеге оешма Татарстан күләмендә генә түгел, СССРда иң алдынгы комбинат булып хисаплана. Бирегә Камчаткадан башлап, Балтыйк буе республикаларыннан, Урта Азиядән почта аша заказлар килә. Фәтхрахман Хәкимов җитәкләгән чорда аның меңләп эшчесе, 20дән артык кабул итү пункты булган. Аның тире иләү цехы, модалар ательесы, көнкүреш йорты һәм күп кенә объектлар ачыла, авылларда остаханәләр булдырыла.

#РРЦпоподдержкеСОНКО

#Советветеранов

#Казанартымузее

Музеебыз белән Арча шәһәре буенча велосәяхәтне оештыруда катнаштык. Сәяхәтнең максаты яңа велоюлларны сынап карау, Арчабызның тарихы һәм хәзерге үсеше белән якыннан танышу иде.

Барлыгы 15 чакрым юл уздык! Яхшы кәеф һәм саф һавада ике сәгать вакыт сизелмичә дә узып китте. Барлык катнашучыларга да зур рәхмәт!

#РРЦпоподдержкеСОНКО

#Советветеранов

#Казанартымузее

12 июля, в России отмечается православный праздник — День Петра и Павла.
В честь этого дня прихожанам Храма Покрова Божьей Матери г. Арск была проведена выездная экскурсия по памятным и историческим местам с. Хотня —  Петропавловская церковь и Святой родник.

Авыл Казан ханлыгы чорыннан мәгълүм. XIX–XX йөзләр чикләрендә биредә мәчет-мәдрәсә биналары комплексы төзелә. Казиледә Казан ханлыгыннан калган ташъязма истәлек тә бар.
Әлеге экскурсияне оештыруда күрсәткән ярдәмнәре өчен китап авторлары Лилия Закирова, Лилия Арсаеваларга, Арча районы мөхтәсибе урынбасары Айдар хәзрәт Сафиуллинга, Арча ветераннар советы рәисе Рәмзия Шәриповнага һәм Казиле авылы халкына чиксез ихтирамыбызны һәм олы рәхмәтебезне белдерәбез.

Гасырлардан исә мәңгелек җил,

Өйрәнгән ул еллар кичәргә.
Бай тарихын данлы Наласаның
Чорлар белән була үлчәргә…
Фәридә Нургали

Васил Ибраһимовичны күптән беләм. Атаклы “Октябрь” колхозы председателе иде, аннан соң ул күп җирләрдә җитәкче урыннарда эшләп зур ихтирам казанган якташыбыз. Һәм гомере буе әтисенең сүзен тыңлап ул кешеләрне кайгыртып, аларга ярдәм итеп яши. Тормыш иптәше Әминә апа мәктәптә эшләп бүгенге көндә дә үзенең яраткан эше белән шөгыльләнә-тегү салонын җитәкли. Акыллы-тәртипле балалар үстерделәр, инде оныклары да үсеп килә. Васил абый гаиләсе белән төп нигездә әти-әниләрен соңгы юлга озатканчы бергә яшәделәр. Гомүмән Мифтаховлар — 9 бала. Бер нәсел… Хәзер аларның балаларын, оныкларын саный китсәң бер авыл җыелыр, мөгаен. 31 онык, 76 оныкчык…Наласа дисәң – Мифтаховлар, Мифтаховлар дисәң — Наласа күз алдына килеп баса. Көчле, зыялы, белемле, тәртипле нәсел. Кайсын алма- райтоп директоры, колхоз председателе, хисапчы… Сорау туа- кайдан чыга чишмә башы?
Әтиләре Ибраһим абый колхоз председателе, механизаторлар бригадасы җитәкчесе, сугыш ветераны. Кешеләр өчен күп яхшылыклар эшләгән шәхес. Институт бетереп кайткач ул Васил улына болай ди: “Тамагың тук булыр инде. Әмма ләкин үзеңнең ач-ялангач булмавың гына җитми әле. Дөньяда ач кешеләр дә аз түгел. Алар турында оныта күрмә.” Һәм әтисенең әлеге сүзләрен бер дә истән чыгармый Васил Ибрагимович.
Ибраһим абый турында языр сүзләр күп булса да, бүгенге язманы аның хәләл җефете Кәримә апага багышлыйсым килә. Улы Васил сөйләгәннәрдән: “Әни, Бакирова Кәримә 1918 елның 10 июнендә Орнашбаш авылында дөньяга килә. 17 яшендә тракторчылар курсында укый һәм Наласа МТС ында эшли башлый. Ул вакытта безнең колхоз Сталин исемен йөрткән. Аның кырларында тракторчы Бакирова Кәримә сукалаган, чәчкән… Әни гомер буе безгә әйтә килде,- “Балалар, мине бит 1937 елда кинога төшерделәр”. Бик үзен күрәсе килде кинода. Без ышангандырмы, юкмы, еллар уза торды. Әниебез дә вафат булды…
Заманалар үзгәрде. Татарстаныбыз Республика статусы алды. Беренче президентыбыз булып М.Ш.Шәймиев сайланды. Наласада булганда Мирзаян Вахитов, Васил Мифтахов кебек “Октябрь” колхозы рәисләрен ул да күп тапкырлар мактап искә ала.Соңрак М.Ш.Шәймиев инициативасы белән Изге Болгар торгызылган вакытта юл кырыенда галәмәт зур икмәк музее төзелде. Монда безнең үткәнебез, хәзерге көнебез һәм киләчәк. Бик эчтәлекле музей. Әлеге музейда тарихи фильмнар да күрергә мөмкин. Алар авыл хуҗалыгына, икмәк игүгә багышланган.
Гаиләләре белән сәяхәт иткән вакытында Васил абыйлар да икмәк музеенына керәләр. Залдан үтеп барганда ул экраннан күрсәтелгән фильмга игътибар итә, “Тукта, әни бит бу”- дип кычкырып җибәргәнен сизми дә кала. Дөрестән дә, бу аның әнисе була. Васил Ибраһимовичның күзләреннән яшьләр тама. Менә бит Кәримә апа ничә еллар узгач үзенең хәбәрен җибәрде. “Бу хәбәр бөтен туганнарга таралды. Ойгә кайткач малай интернеттан фильмны табып бирде, 25 секундлык киноны кабат-кабат көне буе карадык. Әни дөрес әйткән булган. Чыннан да әнине кинога төшергәннәр. Язгы чәчү вакытында алдынгы трактористка дип”.
1937 елда Орнашбаш кызы Бакирова Кәримә Наласада бригадир булып эшләгән Мифтахов Ибраһимга кияүгә чыга. “1938 нче елда беренче балалары туа, ул үлә, аннары Хәлимә апа туа” – дип сөйли Васыйл абый. 1941 елда әтиләре сугышка китә. Ул киткәч кызлары Галия апа туа. Ибраһим абый алты елдан гына әйләнеп кайта.“Әтиебез исән-сау әйләнеп кайткач, 1947 елда Гали абый туа, 1949елны Асия апа, 1951 дә Васила апа,1953 елда туган Рәшидә апа үлә, 1955 елда Дания апа туа. 1957 елда мин, 1959 елда Мәрьям, 1961 елда төпчегебез Салих дөньяга аваз сала. Уйлап карагыз 11 бала, 9 исән-сау усә”. Әле бит ничек үсәләр, укыйлар! 9 баланың алтысы институт, икесе техникум бетерә. Бер Мәрьям генә башкалар укыганда әти-әнисенә ярдәм итәм дип югары белем ала алмыйча кала. “Безнең әни исәп-хисапка бик оста иде. Күрәсең ул безгә дә сеңгән”-дип искә ала Васил абый. Менә шушы сыйфатлар Мәрьямгә дә күчкәндер.“Сельхозхимия” берләшмәсенең баш хисапчысы булып озак еллар эшли ул. “Әниебез мәктәп программасын әйбәт белә иде. Бигрәк тә, математика, тарих, әдәбият кебек фәннәрне. Хәзер уйлап карыйм да, каян шулай яхшы белде икән әни дип, шундый фикергә киләм. 9 баланы укытып кара әле. Дөрес үзе дә бик башлы булгандыр инде… Бигрәк тә математикадан көчле иде. Синус, котангенс һәм тригонометрик функцияләрне белә иде бит. Үзе белгәннәрен безгә дә өйрәтте. Безнең белем – аның белеме. Балалар туып, тракторны ташлагач, пенсиягә чыкканчы учетчик-заправщик булып эшләде. 50 яшенә кадәр колхозда эшләп пенсиягә чыкты. Эшләгән вакытта мине үзе белән йөртә иде. Ул сажень таягы салып үлчәгәндә мин ат саклап утыра идем. Әни белән үстем һәм үземне “Маминькин сынок” дип йөртәм”- ди Васил абый. “Җылы хисләр белән искә алам. Ул миңа туган якны, табигатьне, кешеләрне, җирне яратырга өйрәткән. Әниемә мин чиксез рәхмәтле. Аның белән горурланам, сокланып искә алам. Яхшы күңелле, укымышлы, гадел, чын усал авыл хатыны иде әнием.”
Кәримә Мифтахова I,II,III дәрәҗә “Ана даны” ордены белән бүләкләнә. Кәримә апа кебек батыр йөрәкле хатын-кызларыбыз илебезне саклаучылар, тормыш дәвам итүчеләр. Тырышып хезмәт итеп, авырлыкларга бирешмичә, балаларга, оныкларга дөрес тәрбия биреп яшәгән алар. Бүгенге яшь буын өчен һәр яктан үрнәк ханымнар. Аларны онытмыйча, искә алып яшәсәк иде.

Видеоны ссылка буенча карап үтә аласыз https://youtu.be/wQ1jqTHyZHQ.

Гөлназ Камалова
“Казан арты” тарих-этнография музее директоры

Еллар узып, үзебезнең чәчләребезгә чал керсә дә күңелебез белән һаман еш кына балачагыбызга, мәктәп елларына кайтабыз; иң беренче хәреф танырга, язарга, тормышны, кешеләрне аңларга, тормыш каршылыкларын җиңәргә өйрәткән яраткан укытучыларыбызны искә төшерәбез. Фотода үзләренең бөтен тормышларын балаларга белем бирүгә багышлаган, күпләребезнең күңелләренә онытылмаслык якты хатирәләр, җылы истәлекләр калдырган укытучылар гаиләсе Нуриев Каюм Нури улы һәм Нуриева Венера Нурмөхәммәт кызы.

#АрскКультура
#КазанАртыМузее
#МеждународныйДеньСемьи

“Мине шушы якты дөньяга китергән, күкрәк сөтен биреп үстергән газиз әнием! Син нинди булдың икән? Мин синең чәчләрең чем-кара булуын, дулкынланып иңнәреңә таралып төшүен, зур соры күзләреңнән нурлар сирпелеүн генә хәтерлим… Әмма минем күңелем түрендә, бик тирәндә, синнән иңеп калган җылылык, шәфкать нурлары, ана мәхәббәте әле дә булса саклана…” дип башланып китә якташыбыз Радик Фәизовның “Ике әни” хикәясе.
Язучы, журналист, Татарстан Республикасының атказанган мәдәният хезмәткәре, Татарстан Язучылар берлегенең Фатих Хөсни исемендәге бүләк иясе Радик Фәизовның бүген тууына 92 ел. Әдәбияткә килгәнче булачак язучы шактый авыр тормыш юлы үтә. Бик ишле гаиләдә туа, кечкенәдән әнисез кала, ачлыкны да, ялангычлыкны да күрә. Радик Фәизов дистәдән артык китаплар авторы, аның әсәрләре бүген дә үз бәяләрен югалтмыйлар, тормыштан алып язылган хикәяләрен укып халкыбызның үткән тормышы турында күп мәгълүматлар алып була. Язучы фантастика жанрында да укучыга яхшы таныш.
“Казан арты” тарих-этнография музееның әдәбият һәм сәнгать бүлегендә Радик Фәизовка багышланган экспозиция эшли. Анда язучының иҗат иткән әсәрләре, шәхси әйберләре, фотолары, документлары урын алган.